Een zeer krachtig uitgewerkt informatief kinderboek vol geschiedenis en vol ontwikkelingen door de tijd wat betreft het oorlog voeren. De samenhang in het gehele boek is ijzersterk, wat mede komt doordat de rode draad in elk hoofdstuk van de 33 voelbaar is. Daarbij is het anno 2024 een recent boek dat aansluit bij alle gebeurtenissen in de wereld.
Arend van Dam beschrijft uiteraard diverse oorlogen, zoals de oorlog in Akkadië 2200 jaar voor Christus, de Honderdjarige oorlog in de veertiende eeuw, de Amerikaanse Burgeroorlog en de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Maar ook lees je in het boek over heldhaftige strijders, zoals Jeanne d'Arc en over oorlogskunstenaars zoals Willem de Oude en Willem de Jonge. Bij de beschrijvingen gaat Arend van Dam vooral ook in op ontwikkelingen tijdens de oorlog, zoals de stijgbeugel en het buskruit of wijze van oorlog voeren: voetsoldaten, paarden, tanks en vliegtuigen. Zo krijgen de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog meer aandacht op verschillende manieren. Dat maakt het boek net even anders en aantrekkelijker. Ook fijn daarbij is dat het boek rond is en begint en eindigt met dezelfde personen, maar dan duidelijk als starter of als slot.
In tijden van oorlog die dichter bij is dan je denkt, is het goed om eens verder in te zoomen op de regels die het Rode Kruis lang geleden rond 1900 bedacht, die Arend van Dam vermeldt in hoofdstuk 21 'De Eerste en de Tweede Boerenoorlog'. Deze regels zouden allemaal nu nog moeten gelden, zo belangrijk. Op de website van het Rode Kruis vind je de meest recente vastgelegde regels van nu en die verschillen niet zo veel met die in het boek in hoofdstuk 21.
Soms kan het voelen als vrij taaie materie, ondanks de toegankelijke schrijfstijl van Arend van Dam. Daar ligt het niet aan. Het onderwerp is gewoon pittig. Het boek staat ook vol rijke taal en bevat dus genoeg nieuwe woorden die nagenoeg altijd goed worden uitgewerkt. Sommige begrippen of namen lijken algemeen bekend of worden minder ingeleid dan andere. Dat is niet zo erg voor het geheel dat er stukjes lijken te ontbreken, want zo wordt er nog wat aan de lezer overgelaten en kun je zelf bijvoorbeeld de conclusie trekken dat de naam van het schip in de lucht een zeppelin is.
Bij elk verhaal staan passende, vaak wat ingetogen illustraties van Roland Sillem. Soms hebben de illustraties wat weg van schetsen, dan weer van gedetailleerde tekeningen. Die variatie waarbij toch de sfeer hetzelfde blijft en passend is gemaakt bij elk verhaal, is mooi. Een iets speelsere vormgeving met bijvoorbeeld vergelijkingen met nu of reacties of weetjes in kleine tekstwolkjes vanuit kinderen had het boek nóg sterker kunnen maken. Maar het past goed in lijn van de eerdere verschenen boeken van 'Lang geleden'. Extra fijn daarbij is de tijdlijn achterin het boek. Die geeft nog meer inzichten in alles wat in het boek voorkomt.
Een musthave voor in de bovenbouwklas. Zeer goed in te zetten als voorleesboek aan oudere kinderen of als tekst die aansluit bij het behandelen van een bepaalde periode. Dit kan daarnaast helpen bij het bespreekbaar maken van een ingewikkeld onderwerp als oorlog. Wat doet oorlog met mensen? Waarom voeren mensen oorlog? Hoe is het oorlog voeren veranderd door de tijd heen? Wat doet oorlog met mensen? Een ander idee om met dit boek te doen, is een hoofdstuk als starter gebruiken om kinderen zelf meer over een specifieke oorlog of specifieke eigenschappen van het oorlog voeren verder uit te gaan zoeken.
Schrijver: Arend van Dam
Illustrator: Roland Sillem
Jaar: 2024
Genre: non-fictie
Leeftijd: 10+
Uitgeverij: Van Holkema en Warendorf