Interview Philippine van der Goes
‘Een geïnformeerd kind weet beter wat het wel en niet oké vindt'
​
Vierdejaarsstudent Vera Schilder en docent taaldidactiek Hanneke Messelink interviewden vrijdagochtend 19 mei Philippine van der Goes, een van de auteurs van Maar HOE dan?! Je lichaam is van jou – over wensen & grenzen. Aangezien dit kinderboek over actuele onderwerpen gaat waar je misschien in je stage en/of als leerkracht mee te maken gaat krijgen, gingen wij het gesprek aan over dit boek.
​
Maar HOE dan?! Je lichaam is van jou – over wensen & grenzen is het tweede boek van coach Philippine van der Goes en gynaecoloog Karin Middelburg. Hun eerste boek Maar HOE dan?! over lichaam, liefde en baby’s maken kwam uit in 2021 en is bestemd voor kinderen van vijf tot acht jaar. Dit boek ontstond nadat zowel Philippine als Karin vragen kregen van hun kinderen in de trant van ‘waar komen kinderen uit de buik?’. Ze gingen toen zelf op zoek naar een boek over dit onderwerp dat eerlijk en toegankelijk moest zijn, maar dat vonden ze niet. Philippine en Karin sloegen de handen ineen en maakten toen het boek Maar HOE dan?! over lichaam, liefde en baby's maken. Na dit succes (15.000 boeken verkocht) en de actualiteiten rondom grensoverschrijdend gedrag, hadden ze het idee om een vervolg te maken voor kinderen in een oudere leeftijdsgroep. Grensoverschrijdend gedrag had meer aandacht nodig en precies hierover gaat Maar HOE dan?! Je lichaam is van jou – over wensen & grenzen. Want hoe ga je het gesprek aan met kinderen over moeilijke onderwerpen, zoals weerbaarheid?
​
De creatieve talenten van Philippine en de kennis van Karin hebben dit boek gemaakt tot wat het is; een boek waar ze allebei heel trots op zijn. Uiteraard is er veel research aan vooraf gegaan, want welke onderwerpen zet je in een boek en wat speelt er in de actualiteit? Philippine is begonnen met schrijven, waarna Karin het schrijfproces steeds uitbreidde om er vervolgens samen minutieus doorheen te gaan. Een proces van schrijven en schrappen, ruim een jaar lang, waarbij ze meerdere keren tegen elkaar zeiden ‘was het boek er maar al’, gezien de actualiteit. Ze kwamen al snel tot een logische opbouw. Het eerste hoofdstuk gaat over toestemming en duidelijk zijn. Vervolgens worden de iets minder fijne dingen beschreven, zoals over de grens en online grenzen. Tot slot was het erg belangrijk om het boek positief te eindigen, wat goed gelukt is met een hoofdstuk over respect. Het is een boek met passende informatie bij de leeftijd en het wordt luchtig beschreven. Dat is volgens Philippine ook de kracht van het boek. Tijdens het schrijven hebben Philippine en Karin meerdere experts om input gevraagd. We noemen er een paar: Elsbeth Reitzema van Rutgers (de organisatie die in Nederland kinderen, jongeren, ouders en scholen ondersteunt bij seksuele vorming en opvoeding) en Aukje Bosman van Centrum Seksueel Geweld (een organisatie waar dag en nacht specialistische hulp wordt geboden aan iedereen met een ongewenste seksuele ervaring).
​
De illustraties in dit boek zijn van Agnes Loonstra. Zonder haar is het boek niet wat het nu is geworden. Er zitten ook wat kleine verwijzingen naar de eigen kinderen van Philippine en Karin, bijvoorbeeld de allerlaatste illustratie waar hun kinderen tussen staan.
​
Maar HOE dan?! Je lichaam is van jou – over wensen & grenzen is een toegankelijk boek geworden dat volgens Philippine onderscheidend is door de combinatie van informatie en opdrachten, waarbij de theorie direct toegepast kan worden, want het daadwerkelijk zelf ervaren vinden Philippine en Karin belangrijk. Kinderen moeten dicht bij hun eigen gevoel blijven: wat voel ik en wat zegt dat? Belangrijk bij dit onderwerp zijn drie aspecten: luisteren naar je onderbuikgevoel, uitspreken wat je voelt en altijd checken of iets oké is bij een ander. Dit heeft Philippine in de klas van haar zoon (groep 6) uitgeprobeerd door oefeningen uit hun boek toe te passen. De kinderen vonden de opdrachten (uit het boek) erg interessant en hebben 45 minuten actief meegedaan en veel ervaren. Denk aan een oefening waarbij ze heel hard “Nee” moesten roepen of specifieke oefeningen over aanraken. Het is belangrijk dat kinderen leren wat bij hen past in plaats van wat van hen verwacht wordt.
​
Philippine en Karin hopen dat ouders en leerkrachten het gesprek vaker aangaan over je lichaam. De basis wat betreft grenzen en wensen moet op tijd worden gelegd. Je hoeft niet alles te benoemen in de taal die je hoort of die gebruikelijk is, want door de taal aan te passen aan het kind, leert het kind ook wat het moet weten. Dus volgens Philippine zijn thema’s als lentekriebels juist belangrijke thema’s doordat je open bent over essentiële onderwerpen, maar stem daarbij de taal af op het kind. Doe dat luchtig, positief en zorg ervoor dat je respectvol met elkaar omgaat: iedereen is uniek.
​
Philippine geeft tot slot nog een praktische tip aan onze studenten: ga het gesprek aan, ook met ouders. Wees open en eerlijk: leg alles in de taal van de kinderen uit, zo maak je jezelf ook weer toegankelijk voor vragen van kinderen. Je kunt een kind nooit te veel vertellen. Het gaat er juist om HOE je het vertelt, daar zitten grenzen aan. Philippine: ‘Beantwoord vragen van kinderen zo eerlijk mogelijk, want juist kennis over wensen, grenzen en toestemming vragen draagt bij aan de weerbaarheid en het vertrouwen van kinderen. Ook zorgt het voor meer seksuele gelijkheid en fijnere ervaringen in de toekomst’.
​
Mocht je het boek in de klas willen gebruiken, bekijk dan vooral de lesbrief op www.kinderboeken.nl met tips wat je kunt lezen in de klas én specifieke opdrachten voor in de klas.
