De kracht van informatieve boeken
Informatieve kinderboeken zijn er ontzettend veel, maar worden nog steeds wat ondergewaardeerd (door de volwassenen) en dat is jammer en onnodig, want kinderen lezen ze vaak graag. Ik geef je hier tips wat je met een informatief boek kunt doen thuis en in de klas, maar allereerst laat ik je tien redenen zien waarom informatieve kinderboeken zo belangrijk zijn.
Informatieve kinderboeken....
1. ... staan vaak boordevol, nuttige en toegankelijke informatie en zijn dus ontzettend leerzaam.
2. ... geven informatie over de (soms) complexe wereld waarin we leven.
3. ... zorgen voor ontspanning en verwondering doordat deze boeken lezers meenemen naar een voor hen vaak nog onbekende wereld.
4. ... zijn ideaal om in te zetten in lessen; voor elk vak zijn meerdere steengoede titels te vinden.
5. ... zijn verre van saai! Ze worden tegenwoordig vaak aantrekkelijk vormgegeven, waarbij tekst en foto's of illustraties elkaar afwisselen en aanvullen.
6. ... worden steeds vaker toegankelijk, verhalend, grappig en mooi geschreven.
7. ... bevatten een goede afwisseling tussen feiten, vermaak en aantrekkelijke vormgeving.
8. ... maken het kinderen makkelijker om zelfstandig informatie te zoeken.
9. ... komen in alle soorten en maten voor; klein, groot, simpel, moeilijk en voor alle doelgroepen denkbaar. Soms staan ze op zichzelf, soms komen ze in series.
10... zijn een betrouwbare informatiebron: belangrijk in de maatschappij waarin het steeds ingewikkelder is om feiten en fictie van elkaar te onderscheiden.
​
Tot slot: roept lezen weerstand op bij jouw kind of kinderen? Als jouw kind of kinderen geïnteresseerd zijn in een bepaald onderwerp, kan een informatief boek een goede ingang zijn. Laat jouw kind of kinderen dan een informatief boek lezen: grote kans dat lezen dan weer leuk wordt én dat dit een stap is naar een volgend boek over hetzelfde onderwerp dat misschien wel een fictieboek kan zijn.
​​
Informatieve boeken thuis
Een aantal praktische tips:
​
1. Vind je het zelf lastig om bepaalde onderwerpen uit te leggen aan je kind, zoals grenzen stellen, het klimaat of wetenschappelijke feiten? Er zijn tegenwoordig veel informatieve kinderboeken over eigenlijk elk onderwerp en nagenoeg wel voor elke leeftijdscategorie. Op deze manier kun je wellicht samen gaan onderzoeken in een boek hoe bepaalde dingen werken. Twee vliegen in één klap: je hebt een gezellig moment samen én het is ook nog eens een leerzaam moment!
​
2. Veel doeboeken bevatten veel informatie die spelenderwijs wordt aangeboden. Merk je dat je kind wel wil leren over de wereld om hem heen, maar dat graag spelenderwijs doet? Dan zijn informatieve doeboeken zeer aan te bevelen.
3. Merk je dat je kind thuis niet zo graag leest? Zorg er dan voor dat je weet wat je kind interessant vindt, zodat je informatieve boeken kunt kopen of kunt lenen in de bibliotheek. Dan gaan ze vaak wel weer lezen.
​
4. Heb je thuis een dyslectisch kind? Dan kan een non-fictie boek de drempel verlagen. Deze boeken bevatten vaak kleine stukjes tekst die te overzien zijn, waardoor jouw kind misschien wel minder negatief tegen lezen aan gaat kijken.
​
​​
Informatieve boeken in de klas
Een aantal praktische tips:
​
1. Gebruik bij elke les, voornamelijk bij de zaakvakken, een kinderboek en wissel af tussen fictie en non-fictie. Het verdient aanbeveling om te werken met teksten uit rijke informatieve boeken (bijvoorbeeld uit de boeken van Arend van Dam, Jean Paul Schutten of Bibi Dumon Tak) en wissel af; hoe meer variatie hoe beter je aansluit bij de interesses en belevingswereld van kinderen. Varieer ook in taalrijkheid. Voor ieder wat wils!
​
2. Bied kinderen die een spreekbeurt over een boek moeten houden, óók de mogelijkheid deze boekenbeurt over een informatief boek te houden; vooral dyslectische kinderen hebben hier baat bij. Geef deze kinderen (uiteraard) een andere opzet voor deze boekenbeurt mee.
​
3. Sommige informatieve kinderboeken, voornamelijk prentenboeken, lenen zich bij uitstek voor het voorlezen ervan om er daarna een activiteit aan te koppelen. Je zou bij jongere kinderen het voorleesfragment kunnen koppelen aan een video over dat onderwerp. In hogere groepen kun je kinderen zélf research laten doen en deelonderwerpen verdelen over groepjes leerlingen; deze groepjes gaan dan dat deelonderwerp aan de hand van het boek uitpluizen om er later iets over te vertellen aan de rest van de klas. Je zou er bijvoorbeeld ook een lap-book van kunnen laten maken.
4. Veel informatieve kinderboeken gaan over een specifiek onderwerp. Dat onderwerp kun je dan uitdiepen aan de hand van het bewuste kinderboek. Een mooi voorbeeld is het boek Ik zie ik zie dat over het oog gaat: laat kinderen hun eigen ogen bekijken, vergelijken met andere ogen en haal spiegels erbij. Je kunt het dan ook weer koppelen aan zintuigen: wat doet het met je als je niks kunt zien? Hoe moet je je redden in de maatschappij als je niks kunt zien?
​
5. Er zijn ook informatieve boeken die veel meer onderwerpen aansnijden, bijvoorbeeld Listopedia. Laat de inhoudsopgave dan bijvoorbeeld zien op je digibord en maak kinderen nieuwsgierig naar de onderwerpen in dit boek. Laat ze bijvoorbeeld stemmen: wat willen jullie vandaag weten? Lees dan het lijstje uit het boek voor dat de meeste stemmen heeft gekregen. Zo maak je kinderen nieuwsgierig én ze leren ook nog ontzettend veel. Let op: er staan maar liefst 300 lijstjes in, dus je kunt het best in het begin de inhoudsopgave van één hoofdstuk laten zien.
​
6.​ Bij veel informatieve kinderboeken zijn lesbrieven gemaakt door de uitgeverij. Kijk dus ook op de website van de uitgever van het boek bij lesideeën.
Deze pagina is mede tot stand gekomen door kinderboekenschrijvers Lotte Stegeman en Esther Walraven, die veel non-fictie schrijven en aan de hand van het boek Rijke taal van Erna van Koeven en Anneke Smits.