'We zijn geen mensen met namen meer, dacht hij. We zijn alleen nog maar nummers'.
Het aangrijpende, ontroerende verhaal in dit boek is een waargebeurd verhaal van de tienjarige Nederlandse jongen Hugo die op het eiland Java woont. Hij woont daar samen met zijn vader, moeder en zusje Geesje. Als de Japanners Java bezetten, is de spanning direct voelbaar. Hugo's vader wordt al snel opgepakt; hij moet naar een kamp. De zorg die Hugo heeft voor zijn moeder, zusje én zijn planten, zijn hoopvol in een moeilijke tijd zonder vader. Maar als Hugo hoort dat zijn moeder, zijn zusje en hij uiteindelijk ook naar een kamp moeten, stort zijn wereld in. Als teken van hoop neemt hij zijn plantje en plantenzaadjes mee. In het eerste kamp, in Kramat, waar hij dan woont, ontmoet hij Louise met wie hij een band opbouwt. Hier hebben ze het heel zwaar, maar ze redden zich nog net. In het volgende kamp waar ze daarna naartoe moeten, in Tjideng, wordt het allemaal nog een tandje zwaarder. Hugo kan Louise in dit kamp niet meer vinden, maar al snel herkent hij een jongen uit zijn buurt in Java, Lex, met wie hij Verhuisonderneming De Spaarpot begint en mensen helpt met spullen sjouwen. Op die manier verdient hij nog een klein beetje extra geld voor zijn moeder. Als Hugo dertien is, wordt hij gescheiden van zijn moeder en moet hij het mannenkamp Tjimahi, zonder Lex, maar hij maakt al snel weer nieuwe vrienden. Ook in het laatste kamp waar hij gevangen wordt gehouden, maakt hij weer nieuwe vrienden. De vriendschappen die hij opbouwt in elke keer weer een nieuw kamp, zijn erg mooi en ontroerend, omdat elk kind een eigen verhaal heeft. Het verhaal werkt toe naar het einde van de oorlog en je wilt dan ook dolgraag weten of Hugo de oorlog overleeft en of hij zijn vader, moeder en zusje weer ontmoet.
Dat uiteindelijk de oorlog voorbij lijkt, geeft weer nieuwe hoop, maar de onrust en dus nieuwe oorlog die ontstaat, is haast even erg:
'Er is nog niet veel veranderd, dacht hij. Wij zijn nu bang voor een andere vijand en we hebben minder honger, maar voor de rest is alles hetzelfde'.
Doordat het een waargebeurd verhaal is, komt alles misschien nog wel harder binnen. Af en toe is het slikken, niet alleen vanwege de harde realiteit die feitelijk wordt geschetst, maar ook vanwege de emoties en gevoelens die voelbaar zijn. Je hebt met Hugo te doen, maar je leert als lezer ook veel van hem: hoop houden! Je waant je als broer of zus van Hugo; het lijkt alsof je naast hem loopt.
De harde realiteit wordt niet alleen feitelijk geschetst en aangevuld door foto's en brieven in het midden van het boek, maar ook voorzichtig geschetst in een vlot geschreven verhaal, zodat het toch een toegankelijk geheel is voor kinderen vanaf een jaar of 10. Soms staan er wat lastige, onbekende woorden in. Deze woorden zijn achterin het boek terug te vinden in een woordenlijst, hoewel de meeste woorden zonder woordenlijst al erg goed te begrijpen zijn door de duidelijk beschrijving.
In het boek zijn best veel tijdsprongen zodat het verhaal dicht bij Hugo blijft. Die tijdsprongen zijn soms wel wat vluchtig of onduidelijk, want wat is 'een tijdje later'? Maar ondanks dat is het verhaal goed te volgen.
Zo waardevol dat er meer (en nog steeds) boeken verschijnen waarin duidelijk wordt dat de oorlog niet alleen in Europa was, maar ook daar buiten. Juist nu het steeds langer geleden is, is het zo belangrijk dat we met dit soort verhalen de geschiedenis levend houden door deze verhalen voor te lezen en zelf te lezen.
Kinderen die meer willen weten over de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, krijgen door dit boek een goed beeld van de situatie in dit land vanuit de ogen van een leeftijdgenoot. Het zal lezers helpen relativeren...