Met 'Ze kwamen ons halen' heeft Nederland er weer een uitermate goed kinderboek bij over de Tweede Wereldoorlog. Mocht je denken dat er al genoeg (of te veel) verhalen over de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen, dan weet je na het lezen van dit boek, dat je het mis hebt. Dit aangrijpende, indrukwekkende verhaal bevat namelijk een tot dusver redelijk nieuwe invalshoek en is een sterke aanvulling. Martine Letterie legt achterin het boek uit dat ze dit boek in opdracht van het Nationaal Monument Kamp Amersfoort schreef, omdat daar hernieuwd onderzoek wordt gedaan naar de geschiedenis van dit kamp. Aangezien er vermoedelijk meer kinderen in dit kamp verbleven dan eerst gedacht werd, is een kinderboek over kinderen in dit kamp een terechte aanwinst.
Het verhaal gaat over het gezin Rijper in de laatste maanden van de oorlog. Een groot gezin met vijftien kinderen, van wie er twee overleden zijn en er acht nog thuis wonen. In drie delen die bestaan uit diverse hoofdstukken, lees je het treurige, maar ook hoopvolle verhaal van dit gezin. Je leest het verhaal uit voornamelijk de perspectieven van Henk en Johan, waardoor de gebeurtenissen in het gezin op een sterke manier met elkaar verbonden worden. Doordat er data bij hoofdstukken of midden in een hoofdstuk staan, krijg je een goed tijdsbesef. Sommige dagen beslaan spannende, best uitgebreid beschreven gebeurtenissen en andere dagen zijn kort beschreven; die geven net even dat beetje informatie die je nodig hebt om het vervolg van het verhaal te begrijpen.
In het eerste deel 'Oorlogsgeheimen' krijg je een goed beeld van hoe het gezin leeft van midden september tot midden oktober 1944 en dan voornamelijk door de ogen van Henk en Johan. De geheimen die in een gezin in de omgeving aanwezig zijn, worden steeds beter zichtbaar, doordat je het boek vanuit de diverse perspectieven leest. Het tweede deel heet 'Kamp Amersfoort' en speelt zich af vanaf midden november 1944 tot 1 januari 1945. Direct in het eerste hoofdstuk wordt het gezin opgepakt. Martine Letterie heeft daarbij de ernst van de situatie goed toegankelijk gemaakt voor kinderen. Dat er mensen gefusilleerd worden en dat de omstandigheden zeer ernstig waren wordt realistisch, maar enigszins voorzichtig geschetst. Deel drie 'De weg naar het einde' beschrijft de periode vanaf 1 januari 1945 tot eind augustus 1945. Dat het een pittig einde is, is onvermijdelijk. Zonder veel weg te geven, mag wel duidelijk zijn dat een aantal gezinsleden de oorlog overleeft. Hoe het deze gezinsleden is vergaan na de oorlog wordt duidelijk in de epiloog.
Het is Martine Letterie goed gelukt de diverse personages een eigen stem te geven. Het verschil in bijvoorbeeld karakter en emoties wordt door kleine dingen zichtbaar. Niet alleen Henk en Johan sluit je in je hart, ook de andere gezinsleden en voornamelijk dokter Boerma, wat een vriendelijke man die veel gezinsleden bij heeft gestaan in het kamp. En dat terwijl je waarschijnlijk Kotalla, een van de commandanten van Kamp Amersfoort, en een aantal andere Duitsers of overgelopen Nederlanders niet uit kunt staan door de hardheid, de gruwelijkheden en harde woorden.
Achterin in het boek kun je nog wat achtergrondinformatie lezen over Kamp Amersfoort en de familie Rijper. Ook staan er nog wat foto's in. Fijn, even wat meer informatie, al zij het beperkt, maar juist dat past bij een boek als dit.
Al met al een heftig, aangrijpend boek dat zeer goed en fijn te lezen is. De schrijfwijze van Martine Letterie is pakkend, fijn en beschrijvend zonder veel uit te weiden. Je ziet alles voor je en leeft met het hele gezin mee.
Schrijver: Martine Letterie
Jaar: 2024
Genre: fictie
Leeftijd: 11+
Uitgeverij: Leopold