Janneke Ipenburg
'Het is een mix van doorzettingsvermogen, eigenheid en een grote dosis geluk’
Samen met man, katten en kippen woont Janneke Ipenburg in een klein dorp in West-Friesland (NH). Haar man heeft een grote groentekas in de tuin gebouwd, waar ze al haar tuinaspiraties op los kan laten (ze hebben ook een grote tuin, maar daar wordt alles opgegeten door de slakken). Verder werkt ze voornamelijk als prentenboekillustrator, soms ook als auteur; ze houdt ook van de diversiteit aan opdrachten die uit het illustratiewerk voortkomen. Zelf houdt ze erg veel van Italiaanse illustratoren, vanwege hun vervreemdende werk.
Lang geleden studeerde ze af aan de HKU, theatervormgeving. Daar heeft ze onder andere meer over verhalen vertellen geleerd. Tussen die tijd en haar eerste publicatie heeft ze gewerkt in de horeca, in het theater en een studie logopedie erachteraan gedaan. Dat laatste bleek geen succes en daarna is ze teruggegaan naar haar grote liefde: kinderboeken, dat is nu zo'n 6 jaar geleden. Fulltime illustrator worden is volgens Janneke Ipenburg een lastig proces: ‘Het is een mix van doorzettingsvermogen, eigenheid en een grote dosis geluk.’
Janneke Ipenburg haalt veel van haar inspiratie uit het werk van andere illustratoren en kunstenaars. Maar eigenlijk komt haar inspiratie overal vandaan: uit de krant, uit natuurboeken, uit romans en uiteraard uit het verhaal zelf: ‘Een fijn verhaal werpt beelden op en deze geven je de vrijheid deze naar je eigen hand te zetten.’ Voor ieder boek zoekt ze naar een specifieke vorm of beeldtaal die het beste past: ‘Het zijn de technieken en materialen die het beeld en de sfeer bepalen en die zijn veranderlijk wanneer je blijft zoeken of experimenteren.’
Haar illustraties zijn heel bijzonder; heel uniek. Dat unieke zit voornamelijk in kleur en in sfeer. Het is heel lastig om er precies de vinger op te leggen, maar zodra je een dier ziet dat Janneke Ipenburg heeft geïllustreerd, zie je direct dat het van haar hand is. Dat lijkt te komen door het abstracte, de compositie, de dieren en door de kleuren die gebruikt worden. Daarnaast zie je heel duidelijk qua kleurverschillen dat er veel gespeeld wordt met sfeer. Dat ze werkt met acryl in dikke lagen en soms transparanter óf met zachtere materialen, zoals potlood en krijt, valt voor de kenner goed te zien.
Dat Janneke Ipenburg een voorliefde voor dieren heeft, is terug te zien in de vele illustraties van dieren. Ze illustreert ook op een bijzonder gedetailleerde sfeervolle wijze mensen; zeker niet alleen dieren. Maar de dieren zijn in de meeste gevallen net even sprekender dan de afgebeelde mensen. Let maar eens op de sprekende blikken van mens en dier.
Wat ook opvalt is dat bijvoorbeeld de dichtbundel Alle wensen van de wereld die ze samen maakte met Rian Visser er weer anders uitziet dan bijvoorbeeld de prentenboeken Het feest of Bijen blaten niet, dokter Brombeer (dat ze samen maakte met Wilma Geldof). Uiteraard heeft dat te maken met het feit dat er sprake is van gedichten in eerstgenoemde werk en in de andere prentenboeken is er sprake van gewoon een doorlopend verhaal, maar toch ziet er echt een wezenlijk verschil in.
Het eerste boek van Janneke Ipenburg maakte ze samen met Esther van Niel: Het taalmonster van Kaat. Een psycho-educatief boek dat gaat over leven met TOS. Een taalontwikkelingsstoornis, specifiek bij kinderen. In dit boek zijn de illustraties ook duidelijk wel te herkennen, je ziet echt wel dezelfde mimiek, maar toch heeft dit boek een andere sfeer, omdat er geen achtergrondkleuren en – sferen zijn toegepast. Niet zo gek, want dit prentenboek heeft een informatieve insteek (let op: geen non-fictie, maar het leert jou als lezer veel over TOS). Ook zijn er maar een paar kleuren gebruikt met voornamelijk rood en geel.
Over Alle wensen van de wereld is al veel gezegd. De bundel heeft in België de Gouden Poëziemedaille 2022 gewonnen en twee Poëziesterren. In Nederland is de bundel bekroond met een Zilveren Griffel, in 2022. De bijzondere illustraties in deze poëziebundel zijn zacht, eenvoudig, maar ontzettend krachtig en kleurrijk. De emoties voel je door je illustraties heen. Zo mooi en sfeervol! Daarnaast lijken het haast poëtische illustraties; soms lijken de illustraties een eigen verhaal te vertellen. Ze nodigen daarom uit tot het voeren van gesprekken over niet alleen de gedichten, maar ook over de illustraties. Niet zo gek dat er nog een nieuwe bundel van Rian Visser en Janneke Ipenburg aankomt, want het is simpelweg een ontzettend prachtig boek. Je zou je kunnen afvragen of dit boek bekroond zou zijn zónder deze bijzonder mooie illustraties.
Bijen blaten niet, dokter Brombeer bevat een mooie wisselwerking tussen tekst en de illustraties; een speelse vormgeving. Heel aantrekkelijk voor jonge kinderen. Niet alleen vanwege de mooie vormen en kleuren, maar ook omdat er best veel te zien is. Let maar eens op de details, zoals de kraai met zijn sjaal vanwege zijn verkoudheidje. Iets wat kinderen zeker zullen herkennen.
De stijl van Het feest, Bijen blaten niet, dokter Brombeer en Alle wensen van de wereld is net iets aantrekkelijker dan Het taalmonster van Kaat. Je ziet duidelijk meer kleuren met veel meer accenten, waarbij erg wordt ingespeeld op sfeer en setting.
Haar meest recente boek Voor altijd bij jou is een verhaal dat al 17 jaar in de kast lag en in 2023 is uitgegeven. Op dit werk is ze het meest trots: ‘Het boek (…) heeft wel een speciale plek in mijn hart, omdat het al een hele geschiedenis heeft meegemaakt en ik het ben blijven herschrijven. Er horen verschillende versies tekeningen bij. Het verhaal heeft me gewoon nooit losgelaten, dus ik was zo blij dat Uitgeverij Pelckmans het met mij wilde uitwerken en publiceren.'
Er zijn nog geen boeken van Janneke Ipenburg vertaald. Iets wat een ze graag zou willen zien: ‘dat ze in een ander land van jouw werk willen genieten en dat ze de moeite nemen om het te vertalen. En dat je boek dan zo'n prachtige onbegrijpelijke titel heeft!’
