'Er zit een heel leven in dit hoofd. Logisch dat er weleens wat kwijtraakt, toch?'
'Takkenhoofd' is een krachtig, ontroerend en hartverwarmend verhaal over dementie, met prachtige, grappige en deels lieve illustraties die het verhaal verstevigen. Maar eigenlijk draait het verhaal vooral om de band die een opa en zijn kleindochter Sofie met elkaar hebben.
Sofie is een kermiskind en woont van april tot oktober als haar ouders door het land reizen met de kermis, bij haar opa in zijn huisje in het bos. Dat ze daar kind aan huis is, is goed te merken. Haar opa is als een vader voor haar. Die band is prachtig. Maar niet alleen die band is mooi in dit boek. Ook de band die Sofie heeft met klasgenoot Mo, met zijn familie (een vluchtelingengezin) en met Remi de boswachter is mooi uitgewerkt. En niet te vergeten de prachtige band die opa met zijn hondje Whisky heeft. Een hond met een belangrijke rol in dit verhaal; belangrijker dan je in eerste instantie denkt. Al snel merkt Sofie dat het niet helemaal goed gaat met opa. Er gaan veel dingen mis en opa wil niet dat ze het anderen vertelt; hij wil niet naar het zorgcentrum Huize Avondrood of zoals hij het zelf 'Huize Alvast Dood' noemt, want 'oude bomen moet je niet verplaatsen, dan verpieteren ze'. Naarmate het verhaal vordert, gaan er steeds meer dingen mis met opa. Sofies zorgen groeien en onder andere Remi en de ouders van Mo hebben door dat er iets is met opa. Vooral de zorg en de liefde die de ouders van Mo uitstralen, is hartverwarmend. Tot overmaat van ramp, moet Sofie geheel onverwacht het leven van opa redden bij een brand... Kan ze hun geheim voor zich houden?
Inge Besaris heeft zich duidelijk verdiept in dementie. Ze brengt niet alleen in beeld wat het is, maar ze laat ook zien wat dementie met iemand en de omgeving kan doen. Sofie weet er al wel wat van af, want als het verhaal eventjes op gang is, zegt ze tegen opa 'Misschien word je wel dement!'. Niet zo gek misschien als hij niet op woorden kan komen en dingen vergeet. Daarbij gaan de gedachten van opa alle kanten op. Prachtig hoe opa bijvoorbeeld van de directrice van Huize Avondrood, het zorgcentrum, zegt dat diegene een kronkel in haar hoofd heeft, terwijl alles erop wijst dat zijn eigen hoofd wat kronkels heeft.
Voor sommige kinderen zal dit verhaal herkenbaar zijn: een opa (of oma) die veel dingen vergeet en kwijtraakt. De simpelste dingen gaan niet meer goed: met sloffen de deur uit, een bril in de koelkast of vergeten op te doen, de telefoon in de krantenbak en niet op de vaste plek, een verdwaalde opa en tot overmaat van ramp vuur aan laten terwijl je slaapt...
Je kunt er niet omheen. Dit is een prachtig ontroerend verhaal dat steengoed in elkaar zit door de rustige opbouw en soepele overgangen tussen de gebeurtenissen. Maar ook vanwege de vloeiendheid waarmee Inge Besaris thema's als dementie, vluchtelingen, vriendschap, familie, homoseksualiteit, school en kermis met elkaar verweven heeft. Alleen jammer dat er een best wel heftige gebeurtenis in voorkomt (de brand). Steeds vaker zijn dat soort heftige dingen als een brand verwerkt in kinderboeken die heel realistisch ogen, denk aan Briefjes voor Pelle van Marlies Slegers, Salto van Arndís Thórarinsdóttir, De zomer waarin ik in een caravan woonde van Evelien Feltzer en Het touw en de waarheid. Niet altijd nodig, maar in Takkenhoofd zorgt het wel voor een logisch vervolg en een verbindende factor.
De taal die Inge Besaris gebruikt, is mooi en soms maakt deze taal het verhaal net even luchtiger of soms grappiger. De uitspraken van opa, zullen herkenbaar zijn voor velen die ook een opa of oma hebben, denk aan: 'Aan mijn lijf geen polonaise', 'Alles kan, maar wie dan leeft, die dan zorgt' en 'dat hebben we ook weer gehad'.
Geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 9. Een boek dat aandacht mag krijgen in een tijd waarin dementie de snelst groeiende doodsoorzaak van Nederland is, volgens Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie. Maar ook een actueel boek vanwege het vluchtelingengezin
De prachtige illustraties van Irina Filcer maken het verhaal af. Precies daar waar je een beeld van wilt zien, zie je, al dan niet op dezelfde bladzijde. Ze passen goed bij de sfeer die dit boek ademt: ze zijn deels grappigs en deels hartverwarmend. Dit smaakt naar meer...
Schrijver: Inge Besaris
Illustrator: Irina Filcer
Jaar: 2023
Genre: fictie
Leeftijd: 9+
Uitgeverij: Lemniscaat